Erfið fæðing breiðfylkingar um nýtt Ísland

Seint virðist það ætla að ganga að út úr ríkjandi þjóðfélagsólgu fæðist ný breiðfylking fyrir auknu lýðræði og gegn spillingunni. Margir tala og mótmæla, en samstaða fjöldans um lausnir er ekki fyrir hendi. Þó eru nokkrar kjarnahugmyndir í gangi sem myndað gætu ramma utan um skipulagða stjórnmálahreyfingu.

Má þar nefna kröfuna um breytingar á stjórnarskrá og kosningakerfi sem gera myndu lýðræðið virkara og sýna betur vilja kjósenda. Kjósendur fái fleiri kosti en bara eitt X í kosningum og fái oftar að taka sérstaka afstöðu til mikilvægra mála í þjóðaratkvæðagreiðslum (t.d. ef fimmtungur kjósenda skrifar undir slíkan vilja). Virkum aðskilnaði verði komið á milli framkvæmdavalds og löggjafarvalds og skýr lög verði sett gegn hvers konar spillingu í stjórnmálum og skýr lög með virku eftirlitskerfi gegn t.d. fákeppni og krosseignatengslum í viðskiptum.  Skýr lög gegn einkavinavæðingu og þar sem almannaþjónustan er vernduð gegn gróðahyggjunni. Jafnframt getur samstaða örugglega komið til um sanngjarnari skiptingu eigna og þá ekki síst um uppstokkun á kvótakerfinu.Hugsanlega er hægt að ná samstöðu um kröfuna um annað hvort þjóðstjórn eða utanþingsstjórn, en sú krafa yrði að vera mjög hávær og eindregin.

Um margt annað mun ekki nást samstaða meðal þeirra sem mótmæla hruninu og afleiðingum þess og aðgerðum vegna þess. Þjóðin er klofin í herðar niður hvað ESB og krónuna varðar. Hún er langt í frá sammála um hvernig skiptingin milli markaðarins og hins opinbera á að vera. Hún er örugglega ekki sammála um hvernig bregðast eigi við atvinnuleysinu með atvinnuuppbyggingu, t.d. með í huga græn sjónarmið.

Margir bíða fullir vonar eftir nýrri pólitískri breiðfylkingu. Kosningar mega ekki koma til of snemma, því það verður að gefa mögulegri breiðfylkingu færi á að fæðast og skipuleggja sig og það verður að koma í veg fyrir að gömlu flokkarnir fái skjól og frið til þess að stilla upp kosningalista (í stað þess að viðhafa prófkjör). Ef ekki fæðist ný breiðfylking þá verður að gefa fólki færi á að fara inn í gömlu flokkana til að hreinsa þar til. Í öllu falli er tími breytinga og uppstokkunar örugglega runninn upp og fremst á listanum eru virkara lýðræði, aðgerðir gegn spillingu og sanngjarnari skipting þjóðarauðsins.

Hörður: Mótmælin rétt að byrja

Auðjöfrar á öræfaslóðum

Sama hvað Tryggvi Jónsson, fyrrverandi aðstoðarforstjóri Baugs, reynir að sprikla þá blasir það við öllu heiðvirðu fólki að hann laug að þjóðinni um störf sín og afskipti innan veggja Landsbankans af fyrirtækjum honum tengdum. Hann sagðist ekki hafa bein afskipti en hafði bein afskipti, í stöðu sem hann átti aldrei að vera í (hver fékk hann eiginlega í bankann? Hefur sú manneskja verið látin hætta?). Tryggvi er því miður dæmi um einn af þessum veruleikafirrtu auðjöfrum (kannski fyrrum - þetta var að stórum hluta pappírsbóla) sem ekki skynja og skilja þau siðalögmál sem hljóta að taka við af siðleysissukkinu.

Hann er vonandi byrjaður að læra lexíu sína. Og allir auðjöfrarnir sem kallast útrásarvíkingar og leiddu hrunið yfir okkur ættu að byrja að kynna sér siðalögmál hinnar endurreistu þjóðar. Ef þeir vilja hins vegar kaupa aflátsbréf í anda Bjarna Ármannssonar þá ættu þeir ekki að gera það að forskrift Bjarna.

Bjarni átti aldrei að skila peningunum til þrotabús gamla bankans síns. Þaðan renna 370 milljónirnar bara í mestmegnis erlenda kröfuhafa, sem höfðu ekkert lagalegt tilkall til peninganna og gat ekki endurkrafið Bjarna um þá. Gamli bankinn hafði ekki einu sinni snert af siðferðilegu tilkalli til peninganna sem Bjarni fékk. Engan veginn.

Dansmennirnir ríku í Hruna ættu að hugleiða, þegar þeir vilja skila peningum til baka og leita eftir sátt við þjóðina, að gefa þjóðinni peningana beint. Ef Bjarni hefði spurt mig um ráðstöfun þessara 370 milljóna (sem hann hefði auðvitað aldrei gert, come on), sem enginn hafði lagalegt tilkall tilþá hefði ég sagt við hann: Snertu hjörtu sem víðast og þar sem þörfin er mest.

Í hans sporum hefði ég valið 50 líknar- og góðgjörðarfélög og aðra aðila sem orðið hafa eða verða hvað mest fyrir barðinu á hruninu og gefið þeim peningana. Fjórir aðilar fái 20 milljónir hver (alls 80 milljónir), tólf aðilar fái 10 milljónir hver (120 milljónir) og 34 aðilar fái 5 milljónir hver. Það hefði ekki verið vandasamt að finna þessa 50 aðila og óþarfi að leita að þeim öllum nú.

Aðilar eins og Mæðrastyrksnefnd, Fjölskylduhjálp Íslands, Barnaheill, Hjálparstarf kirkjunnar, Breiðavíkursamtökin, Geðhjálp, SÁÁ, Krossgötur, Stígamót, Athvarf fyrir heimilislausa, Kvennaathvarf, Foreldrar langveikra eða alvarlega fatlaðra barna, Styrktarfélag vangefinna, Sjálfsbjörg, Landsbjörg, Rjóður, Krabbameinsfélag Íslands, Hjartaheill, Heyrnarhjálp, SÍBS, Lífsvog, Tourette-samtökin, Styrktarfélag krabbameinssjúkra barna, Styrktarfélag lamaðra og fatlaðra, Parkinson-samtökin, Alnæmissamtökin, Vernd, Þroskahjálp, Blátt áfram og fleiri mætti nefna.

Hefði þetta ekki verið miklu flottara aflátsbréf? Aflátsbréfakaupendur í stellingum ættu að íhuga þetta.

Tryggvi hafði bein afskipti

Ráðherra sjúklinga í vondum málum

Í viðtengdri frétt heldur Guðlaugur Þór Þórðarson því fram að tilkynntar skipulagsbreytingar hafi orðið fyrir valinu frekar en að, annað hvort eða bæði, skerða þjónustustigið gríðarlega eða hækka gjaldtöku gríðarlega. Þótt ég meðtaki þörfina fyrir að rifa seglin sem víðast vegna efnahagskreppunnar þá get ég ekki tekið undir uppstillingu ráðherrans á valkostum.

Heilbrigðismálin taka til sín afar stóran hlut af ríkisútgjöldum og að vonum. Ég hef í fyrri færslum bent á ýmsa pósta sem fyrr skyldi skera og frekar, en að þrengja hag sjúklinga og heilbrigðisstarfsfólks. Hef raunar farið miklu varlegar í sakirnar en gömlu félögin hans Guðlaugs Þórs, Heimdallur og SUS, sem fyrir allnokkru hurfu frá því að leggja til niðurskurð á heilbrigðissviðinu. 

 Það er af nógu að taka áður en að sjúklingunum kemur. Til að byrja með er hægt að setja neyðarlög um lokun varnarmálastofnunar og nokkurra sendiráða (ca. 2 milljarðar þar). Það er tímabundið hægt að skera niður útgjöld til trúmála um helming (2.8 milljarðar þar). Afnema skúffufé ráðherra og ríkisstjórnar að mestu (250 m.kr.). Fleira mætti nefna og auðvitað má hækka skatta á útvalda; leggja á hátekjuskatt, sérstakan stóreignaskatt og hækka fjármagnstekjuskatt. Raunar er það einfalt sem ég er að segja: Það á að gera allt annað áður en að því kemur að fara að skera niður heilbrigðismálin umfram það sem þegar hefur verið gert á undanförnum árum.

 Ef róttækur niðurskurður á heilbrigðissviðinu er vegna fyrirskipana Alþjóðagjaldeyrissjóðsins (AGS) þá er það annað mál og verðugt rannsóknarefni fyrir fjölmiðla og landsmenn yfirleitt. Öll skilyrði og skipanir AGS verða að líta dagsins ljós. Ég vil fá að vita um stöðu fullveldis okkar, fá að vita hversu sjálfráða við erum.

Og hvar er "Umboðsmaður sjúklinga"?

 

Ógnar ekki öryggi sjúklinga

Bréf til Hönnuh Gurga

 Ég var að senda Breska fjármálaráðuneytinu bréf áðan um Landsbankann þeirra Bjögganna með spurningum um Icesave-tryggingarnar. Mér finnst í góðu lagi að bera þetta bréf í ykkur.

 

Fridrik Thor Gudmundsson

journalist

Midstraeti 8a

101-Reykjavik

Iceland

 

HM Treasury

1 Horse Guards Road,

London SW1A 2HQ

 

 

 

Dear Hannah Gurga.

 

Reference is made to you as regards "any queries regarding" the use of "powers available under Part 2 of the Anti-Terrorism, Crime and Security Act 2001" against Icelandic bank Landsbanki (plus Authorites and the Government of Iceland) in October last. (I refer to: http://www.opsi.gov.uk/si/si2008/em/uksiem_20082668_en.pdf)

 

My query, with reference to the Freedom of Information Act, is as follows:

 

Can you confirm or deny that ín the days and weeks prior to the Freezing Order an understanding had been reached between UK (FSA and/or HM Treasury) and Landsbanki (now former) owners that if Landsbanki and/or Iceland would put 200 million GBP into the relevant Deposit Insurance Fund (or as a guarantee in some other form) then the FSA/HM Treasury would hasten changes made to the status of Landsbanki branch and UK take over the rest of the guarantees? In other words; If Landsbanki got a 200 million GBP loan from the Icelandic Government (Federal reserve bank or otherwise) to this effect then Iceland would not have to worry anymore about Icesave deposit guarantees?

 

In an answer to this query it would be essential to receive copies of relevant documentation that confirm this, unless this can be categorically denied.

 

As regards sources for this "story" I point out, that one of the two main owners (now former) of Landsbanki at the time, mr. Bjorgolfur Thor Bjorgolfsson (aka Thor Bjorgolfsson) has openly stated this as a fact, in TV news-show Kompas (Icelandic) and statements in late October last.

 

Please respond to this query as soon as possible. If for any reasons you are NOT the right person to answer, then please forward this to such a person or agency with CC to me.

Please confirm that you have recieved this Query.

 

Best regards and happy new year,

Fridrik Thor Gudmundsson

journalist (free-lance)

Midstraeti 8a

101-Reykjavik

Iceland

 

tel: [phone] or [phone]

Elín borin út úr bankanum

Bolti í banka Bjögganna

Þetta eru glæsileg mótmæli; að spila fótbolta í aðalbanka Bjögganna. Meiri svona hugmyndaauðgi, Svartliðar. Ofbeldislaust en áhrifaríkt. Hverjum degi eitthvað ámóta. Tvisvar á dag.

Andóf þarf einmitt að beinast meir en hingað til að táknum útrásarvíkinganna og bankamógúlanna. Þótt stjórnvöld hafi verið glæpsamlega sofandi þá voru það umfram annað "snillingarnir" sem rústuðu landi og þjóð.

Spilið þið fótbolta næst í Hagkaupum - ég skal vera á kantinum. 

Vil nota tækifærið og vekja athygli á áhugaverðum umræðum við síðustu færslu mína. Síðasta komment frá sjálfum mér er svona:

"Hvað með þetta: Síðsumars var í reykfylltum bakherbergjum búið að ákveða að "borga ekki erlendar skuldir óreiðumanna". Það var Bretunum sagt á fundinum úti í byrjun september. "Við hreinlega getum ekki borgað ef til kerfislægs hruns kemur því við förum á hausinn" Sjokkeraðir Bretar sögðu: Ef þið leggið 200 milljón pund í Icesave dæmið þá tökum við restina á okkur". Við hugsuðum málið en Árni sagði svo NEI við Darling. Þeir urðu óðir og settu á okkur hryðjuverkalög, en við mismunuðum innistæðueigendum eftir þjóðerni og settum neyðarlög.

Svo er spurning hvort fjármagnsflutningar hafi átt sér stað sem við megum ekki fá að vita um....".

Spiluðu knattspyrnu í bankanum

Eftirlitsnefndin sem átti að passa upp á eftirlitið

Engum blöðum er um það að fletta að Bjarni Ármannsson og félagar hans í Klúbbi útrásarvíkinga skulda þjóðinni bæði afsökunarbeiðni og "skaðabætur". Það liggur fyrir. Og augu manna hafa réttilega beinst að eftirlitsstofnunum eins og Seðlabanka og Fjármálaeftirliti. Nú langar mig hins vegar að víkja að einni mikilvægri NEFND og spyrja hana opinberlega um hlutverk hennar og skyldur.

Allar götur aftur til ársins 1999 hefur verið starfandi "ráðgjafarnefndar um opinberar eftirlitsreglur". Samkvæmt sérstökum lögum hefur henni verið ætlað að tryggja "að opinbert eftirlit stuðli að velferð þjóðarinnar, öryggi og heilbrigði almennings, öryggi eigna, umhverfisvernd, eðlilegum viðskiptaháttum og neytendavernd". Segir og að þegar "eftirlitsreglur eru samdar eða stofnað er til opinbers eftirlits skal viðkomandi stjórnvald meta þörf fyrir eftirlit, gildi þess og kostnað þjóðfélagsins af því. Slíkt mat getur m.a. falist í áhættumati, mati á alþjóðlegum skuldbindingum um eftirlit, mati á kostnaði opinberra aðila, fyrirtækja og einstaklinga, mati á hvort ná megi sama árangri með hagkvæmari aðferðum eða mati á þjóðhagslegu gildi eftirlits".

Í "ráðgjafarnefndar um opinberar eftirlitsreglur" hafa margir einstaklingar átt sæti sl. tæpa áratug. Þetta fólk hefur haft það hlutverk m.a. að "taka eftirlitsreglur eða framkvæmd tiltekinnar eftirlitsstarfsemi til athugunar í heild eða að hluta" og "Veita stjórnvöldum ráðgjöf um endurskoðun eftirlitsreglna og framkvæmd eftirlits". 

 Nefndin tekur reglum samkvæmt mál til athugunar að eigin frumkvæði eða eftir rökstuddum ábendingum. Í reglugerðinni segir að nefndin skuli sjálf ákveða hvort ábendingar gefi tilefni til athugunar af hennar hálfu. Um málsmeðferð nefndarinnar segir ennfremur: „Nefndin beinir niðurstöðum athugana sinna til viðkomandi stjórnvalds og eftir atvikum til þess ráðherra er stjórnvald heyrir stjórnfarslega undir. Sinni stjórnvald ekki ábendingum nefndarinnar eða virðir ráðgjöf hennar að vettugi skal nefndin gera viðkomandi ráðherra og forsætisráðherra kunnugt um það".

Nefndin er til þriggja ára í senn og 2005 til 2008 áttu sæti í henni:

Aðalmenn

• Halldór Árnason, skrifstofustjóri forsætisráðuneyti, formaður,
• Ágúst Þór Jónsson verkfræðingur,
• Gunnlaugur Júlíusson, sviðsstjóri hjá Sambandi íslenskra sveitarfélaga,
• Pétur Reimarsson, verkefnastjóri hjá Samtökum atvinnulífsins, og
• Þórunn Sveinbjörnsdóttir, fyrsti varaformaður verkalýðsfélagsins Eflingar.

Varamenn

• Árni Páll Árnason héraðsdómslögmaður og
• Sigurður M. Magnússon, forstjóri Geislavarna ríkisins.

Ritari nefndarinnar er Haukur Ingibergsson, forstjóri Fasteignamats ríkisins.

 Mig langar hér með til að spyrja þetta ágæta nefndarfólk hvort einhvern tímann hafi komið upp grunur hjá því eða ábendingar um að eftirlit Seðlabanka og Fjármálaeftirlits með fjármálakerfi þjóðarinnar hafi eitthvað verið ábótavant og hafi mátt herða og hvort nefndin hafi skoðað það og hugsanlega beint einhverjum tilmælum til téðra stofnana og ráðherra þeirra.

Endurgreiddi 370 milljónir

Er Þjóðkirkjan skorin niður? Nei.

Ung vinstri græn (UVG) fagna svokölluðum niðurskurði á fjárveitingum til Þjóðkirkjunnar og segja að sá niðurskurður sé "stórt skref í átt að aðskilnaði ríkis og kirkju". Þessu er ég ekki sammála. Nánar tiltekið; ég aðhyllist aðskilnaðinn eins og UVG, en ekki er hægt að tala um raunverulegan 400 milljón króna niðurskurð. Það var hins vegar hætt við mikla hækkun á fjárframlögum.

Sparnaðurinn eða niðurskurðurinn umræddi er ekki fyrirhuguð breyting milli áranna 2008 og 2009. Fárlög (og fjáraukalög) 2008 og nýsamþykkt fjárlög 2009 sýna að fjárframlög til trúmála eru um það bil að standa í stað. Það sem er að lækka felst í breytingunni sem gerð var á upprunalegu fjárlagafrumvarpi 2009 (sem samið var af bjartsýnu fólki fyrir hrunið). Ríkið ætlaði að gera vel við trúfélög, en hvarf frá því. Það er EKKI eiginlegur niðurskurður. Engu hafði verið lofað með löggjöf. Ætlunin var að hækka framlögin, en horfið var frá því. Tala má um sparnað en síður niðurskurð.

Skoðum þetta aðeins betur. Í trúmálum skipti ég fjárframlögum í tvennt: Forréttindaframlög til Þjóðkirkjunnar annars vegar og síðan sóknargjöld sem í grunninn byggja á jafnrétti trúfélaga á milli (að jöfnunarsjóði undanskildum). Lítum fyrst á forréttindaframlögin. Samkvæmt fjárlögum (og fjáraukalögum) 2008 runnu 1.501 milljónir króna (einn og hálfur milljarður) til "Biskups Íslands" (þar í laun presta og stjórnsýsla trúfélagsins með meiru). Til stóð að hækka þetta verulega en vegna efnahagsástandsins var horfið frá því og í fjárlagafrumvarpi er upphæðin 1.509 milljónir. Þetta er ekki niðurskurður heldur hækkun um 8 milljónir. Menn hins vegar spöruðu sér fyrirhugaða stórhækkun.

Annað dæmi af forréttindaframlögunum: Kristnisjóður 2008 var 89.7 milljónir. Það átti að hækka myndarlega 2009, en eftir tiltekt á upprunalegu fjárlagafrumvarpi 2009 endaði þessi tala í 94.5 milljónum. Þetta er ekki niðurskurður, heldur hækkun. Hækkunin er bara ekki eins mikil og í fyrstu var farið af stað með - sem er allt annað mál.

Sóknargjöld byggja í grunninn á jafnrétti milli trúfélaga (og sóknargjöld fólks utan trúfélaga renna í svokallaðan Háskólasjóð (HÍ). Föst upphæð per haus. "Framlög" þar er í raun skattlagning ("tíund"!) fyrir hönd trúfélaganna. Yfirvöld ákveða einhverja krónutölu og að frátöldum Jöfnunarsjóði sókna (sem Þjóðkirkjan situr ein að) fá allir það sama. Niðurskurður eða sparnaður þarna bitnar því jafnt á öllum jafnt og breytir engu um aðskilnað ríkis og kirkju. Sóknargjöld til Þjóðkirkjunnar lækka um 23 milljónir milli ára, en það er ekki niðurskurður. Það er lækkun vegna þess að meðlimum Þjóðkirkjunnar fækkaði hlutfallslega. Sem er allt annað mál.

Þetta skyldu UVG hafa í huga. Hvað sem Biskupsstofa segir þá hefur enginn raunverulegur niðurskurður  átt sér stað á ríkisframlögum til Þjóðkirkjunnar, heldur er einvörðungu búið að "tóna niður" þau útgjöld sem fyrirhuguð voru af mönnum sem voru ekki búnir að upplifa Hrunið Mikla.

Ung vinstri græn fagna niðurskurði við þjóðkirkjuna

Hvað má ekki segja okkur?

  Mér til mikillar furðu virðist vera umtalsverð hætta á því að frestur til málshöfðunar líði án þess að ríkisstjórnin fyrir hönd þjóðarinnar höfði mál gegn Bretlandi fyrir að setja á okkur hryðjuverkalögin. Í aldeilis ógnvekjandi frétt Sjónvarpsins í gær kom fram að maðurinn sem á að vera að skoða málið fyrir okkar hönd, Páll Þórhallsson, sé búinn að vera í fríi í útlöndum í hálfan mánuð. Fréttamaðurinn náði eitthvað í skottið á honum og fékk upp úr honum að hann treysti sér ekki til að svara til um hvenær frestur til málshöfðunar renni út - hann sé ekki nógu vel að sér um það.

Ég hafði áður lesið eða heyrt að þessi frestur væri að renna út núna 7. janúar. Ég vona að Kristín Sigurðardóttir fréttakona Sjónvarpsins fylgi þessu fast eftir og að aðrar fréttastofur taki málið upp. Fram hefur komið að það séu "meiri líkur en minni" á því að Kaupþing höfði mál, en það er ekki nóg. Ég vil að mál verði einnig höfðað fyrir OKKAR hönd, þjóðarinnar. Ekki bara vegna peninganna (en auðvitað viljum við lágmarka tjón þjóðarinnar) heldur líka vegna þjóðarstoltsins.

Hins vegar hefur komið fram það álit Geirs Haarde forsætisráðherra að til greina komi að sleppa málshöfðun en semja þess í stað um betri lánskjör vegna lántökunnar upp í Icesave. Það finnst mér óviðunandi hugsanaháttur. Ég sætti mig ekki við þetta og trúi því ekki að þjóðin geri það. Hygg raunar að ef ekki verði farið í mál við Breta verði það eins og olía á eldinn þann sem brennur hérlendis.

Allt er þetta dularfullt og styrkir mig í þeirri trú að sitthvað búi undir sem okkur er ekki sagt frá. Það er eitthvað verulega svart þarna að baki sem illa þolir dagsljós. Á yfirborðinu eigum við að vera með gjörunnið mál gegn Bretlandi, en undir yfirborðinu leynist líklega eitthvað ullabjakk sem kannski gerir málið tapað. Við fáum ekki að vita af því. 

Stefán Jón Hafstein var að reyna að velta þessu öllu upp í stórfróðlegri grein í Fréttablaðinu 27. desember síðastliðnum. Þar fjallaði hann um "Stóra planið", þar sem við ætluðum að "borga ekki" erlendar skuldir óreiðumanna, en vorum þvinguð til þess, með hryðjuverkalögunum og þrýstingi annarra "vinaþjóða". Hér er bútur úr greininni:

"Í gegnum skín plottið: Við borgum ekki. En það gat hann ekki sagt með þeim orðum - ekki eftir að snjallræðið klikkaði. Og aðrir ráðamenn geta ekki viðurkennt að hafa unnið samkvæmt því. En þannig hlýtur það að hafa verið. „Má-kannski-segja-að-eftir-á-að-hyggja-hefðum-við-ef-till-vill-átt-að-vera-betur-vakandi" er virkilega slæm afsökun. En hún er sú eina sem eftir stendur því miklu verra er að viðurkenna tilvist Stóra plansins sem brást og leiddi þjóðina í ánauð. Það gengur einfaldlega ekki upp að fólk með tiltölulega heila hugsun, eins og stjórn Seðlabankans, í ríkisstjórn, eftirlitsstofnunum, í bönkunum og 63 Alþingismenn hafi ekki lagt upp neina aðgerðaáætlun. Það væri svo óendanlegt ábyrgðarleysi hjá svo mörgum, svo lengi, að brýtur gegn allri skynsemi. Þegar áramótaannálar fjölmiðlanna verða kynntir sjáum við að allt þetta ár glumdu viðvörunarbjöllur samfellt og blikkljós hringsnérust. Einhvers staðar, einhvern tíman var ákveðið að nota Dario Fo leiðina. Hver? Hvers vegna? Að hvers ráðum?

Hér þarf að halda til haga smávægilegri frétt á vísi.is, sem birtist fljótlega eftir að neyðarlögin voru sett. Jón Þór Sturluson aðstoðarmaður viðskiptaráðherra lýsti því að ráðuneytið hefði verið vel undirbúið og drög að neyðarlögunum legið fyrir „í sumar". Þetta vakti af einhverjum ástæðum ekki mikla athygli. Það sannar þá tilgátu mína að þá þegar hafi Dario Fo leiðin verið hönnuð. Þetta styður frásögn Davíðs sem snemma árs hélt ásamt sínum mönnum til London og var svo brugðið við lýsingu Breta á íslensku bönkunum að þeir kölluðu ráðamenn saman við heimkomu og lásu yfir þeim skýrslu sína. Nánar tiltekið „forystumönnum stjórnarflokkanna, ýmsum ráðherrum og embættismönnum"."

 

 Eitthvað það hefur verið að gerast með bankastarfsemi "okkar" sem þolir ekki dagsljósið og við fáum ekki að vita um, en gerir málshöfðun gegn Bretum líkast til að engu. Ég vil fá að vita hvað þetta er. Ef ekki stendur til að höfða þetta mál þá vil ég vita ástæðurnar og frábið mér hálf-sannleik og lygi.

Getur verið að reiði almennings yfir því að höfða ekki málið sé skárri en væntanleg reiði almennings yfir því sem gerðist en okkur er ekki sagt frá?

Icesave-lánakjörin enn óljós

Um fjölmiðla og eigendur þeirra

Meðal þess sem Einar Már Guðmundsson nefndi í ræðu sinni á Austurvelli í dag var að Sigmundur Ernir (og félagar hans á Stöð 2 og öðrum "Baugsmiðlum") ættu að segja við Jón Ásgeir Jóhannesson (aðaleiganda miðlanna) að taka þá ábyrgð sem hann beri.

Undir þetta má taka upp að vissu marki, en það fer eftir hvað meint er með "segja við". Er átt við að þeir eigi að tala við hann persónulega og skipa honum að taka ábyrgð? Er átt við það að þeir eigi að segja þetta við hann í fréttaupptöku og þá sem hluta af frétt? Er átt við að starfsfólkið eigi að fara í verkfall og stöðva fjölmiðilinn sem það vinnur hjá þar til Jón Ásgeir hefur tekið ábyrgð? Eða er átt við "óbeina" aðkomu að slíkum skilaboðum með flutningi á gagnrýnum fréttum um meintar sakir Jóns Ásgeirs, þar sem reiddar eru fram fréttir og fréttaskýringar með óyggjandi upplýsingum, þess eðlis að Jón Ásgeir hljóti að taka ábyrgð? Hér er úr vöndu að ráða.

Auðvitað eru faglegir fjölmiðlamenn tvístígandi gagnvart eigendum þeirra fjölmiðla sem þeir starfa á. Ef þeir flytja fréttir af eigendum sínum þá eru þeir vanhæfir til þess og þeim ekki trúað. Ef þeir flytja ekki fréttir af eigendum sínum eru þeir undir hæl eigenda sinna. Menn eru því á milli steins og sleggju. Geta sig varla hrært og eru gagnrýndir hvað sem þeir gera. Er betra að vera vanhæfur? Er verra að vera undir hæl eigendanna?

Ég hygg að allt of mikið sé gert úr meintri þrælslund blaða- og fréttamanna gagnvart eigendum fjölmiðlanna. Ég held að of mikið sé jafnframt gert úr ritskoðunartilburðum eigendanna sjálfra. Stór hluti vandans er sjálfsritskoðun - það er fagmönnum erfitt að fjalla krítískt um eigendur síns fyrirtækis. Milli steins og sleggju sem fyrr segir. Baugsmiðlar eiga erfitt með að fjalla um Baug. Viðskiptablaðið gat illa fjallað um Bakkavararbræður. Morgunblaðið á erfitt með að fjalla um sína eigendur. RÚV er líka í vandræðum; t.d. að fjalla um menntamálaráðherra og makann hans.

Fjölmiðlum í svona stöðu væri það góður kostur að geta leitað út fyrir ritstjórnirnar og í smiðju óháðra og ótengdra fjölmiðlaverktaka um einstök verkefni sem eru eigendum viðkomandi fjölmiðla of náin. Ég sting upp á því.

Mótmælt á Austurvelli

Hvað nánar tiltekið fæst með ofbeldi og eyðileggingu?

Miklar umræður sköpuðust við síðustu færslu mína um Kryddsíldarævintýrið við Hótel Borg. Það er gott. Í færslunni var ég almennt að taka undir gildi og nauðsyn mótmælanna, en frábiðja mér ofbeldi og eyðileggingu og taldi þannig óréttmætt að rjúfa viðkomandi dagskrárgerð, enda væri þar verið að spyrja stjórnmálamenn krítískra spurninga.

Það er óbreytt. Ég hef nú horft á mikinn fjölda mynda og lesið ótal frásagnir af atburðunum við Hótel Borg og það hefur ekki breytt grundvallarskoðun minni á því sem fram fór, þótt ég hafi heldur færst nær túlkun mótmælenda hvað ofbeldi af hálfu lögreglunnar varðar. Fæ ekki betur séð en að piparúðaárásin hafi verið hlutfallslega of sterk viðbrögð miðað við aðstæður.

Þetta breytir hins vegar ekki þeirri skoðun minni að hluti mótmælendanna (ég hef sérstaklega nefnt þá sem ég kalla Anarkistana) gekk of langt. Græjur voru skemmdar og saklaust fólk var meitt. Ég tel að þegar slíkt gerist þá sé veruleg hætta á því að mótmælin missi stuðning og ekki er það gott. Innan um heiðvirt og gott fólk sem býr við réttmæta reiði eru einstaklingar sem virðast hafa ofbeldi og skemmdarverk að sínu skærasta leiðarljósi. Það er ekki gott.

En það má vissulega ræða hvaða aðferðir eru líklegar til að opna augu stjórnvalda best og mest. Getur verið að leið hinna svarklæddu og andlitshuldu Anarkista sé einmitt best? Verða bílar og hús að brenna og fólk að lemstrast og deyja? Er það tilfellið? Gott væri að fá upplýsingar um það hvort stjórnvöld hafi einhvers staðar breytt um stefnu vegna róttækra aðgerða og ofbeldis af hálfu þeirra hlutfallslega fáu mótmælenda sem lengst ganga. Er það að gerast í Grikklandi núna? Gerðist það í Frakklandi vegna aðgerðanna í úthverfum Parísar? Er þessi róttæka aðferðarfræði með öðrum orðum einhvers staðar að skila árangri þannig að augu stjórnvalda opnast og stefna þeirra breytist? Eða næst meiri og betri árangur með annarskonar og friðsamlegri aðferðum?

Notabene, ég er ekki að tala um heildstæðar uppreisnir innan þjóðfélaga, byltingar. Hvorki aðgerðirnar hér né t.d. í Grikklandi eru uppreisn eða bylting. Fjarri því. Enginn vafi er á því að mikil reiði er ríkjandi í samfélaginu vegna Hrunsins Mikla og spillingarmála sem tengjast því, en það er langur vegur frá því að þorri þegna landsins vilji umbylta ríkjandi samfélagsskipan. Það vill skipta um fólk, já, en ekki stjórnskipan. Krafan um kosningar er kannski einmitt staðfesting á viljanum til að halda í fulltrúalýðræðið og þingræðið. Eða hvað haldið þið?

Gas Gas Gas á gamlársdag